Vấn đáp: Quan niệm về sự "khởi đầu mới" trong Phật giáo khác gì với phong tục thông thường?


    Đất trời ấm áp, cây cỏ nảy lộc đâm chồi. Không ai bảo ai, nhưng lòng người ai nấy đều bớt hối hả. Sống chậm lại, lắng lại, cởi mở, tươi vui, tha thứ, bao dung. Tất cả đã tạo nên mùa xuân, gác lại mọi điều chưa ổn của quá khứ để bắt đầu cho một sức sống mới, khởi đầu mới.
    Nếu ai khéo sống, không đợi năm hết Tết đến mà quanh năm, giờ khắc nào cũng có thể tự mình sống bằng sức sống xuân như thế. Trong cuộc sống, có nhiều người gặp lúc đuối sức trước áp lực công việc, họ ngồi lại tĩnh tâm trong chốc lát thì lấy lại được thăng bằng, tiếp tục giải quyết mọi việc được trôi chảy. Có nhiều ông chủ của những tập đoàn lớn thường khởi đầu cho một ngày mới bằng việc tọa thiền, tĩnh tâm. Những vị lãnh đạo, những nguyên thủ quốc gia… họ luôn làm việc và tiếp khách với phong thái rất điềm nhiên, tỉnh táo, vui nhẹ, toát lên nét thanh thoát như đang ở trong thiền định. Không hẳn họ đã nghĩ rằng mình đang tập thiền. Nhưng lý do phải làm như thế, bởi chỉ có hai con đường duy nhất cho quý vị ấy lựa chọn.
    Một là sống buông thả tự nhiên, lăng xăng như bình thường thì sẽ không đủ năng lượng và sức lực để tải nổi khối công việc quá khổng lồ. Kết quả là một thời gian sau phải vào bệnh viện, không thể tiếp tục công việc.
    Hai là tĩnh tâm như đang thiền định, làm việc mà luôn trở lại trạng thái ban đầu, làm cho tươi mới (Refresh) để không mất năng lượng. Như thế, đang làm việc mà cũng là đang nghỉ ngơi trên công việc, trí tuệ sẽ sáng suốt, giải quyết mọi việc trôi chảy, hanh thông. Và trên thực tế, ai cũng thấy tất cả những nguyên thủ quốc gia thành công đều sống và làm việc theo cách thứ hai này. Còn nhiều trường hợp tương tự trong cuộc sống, họ đạt được thành tựu đều có cách sống và ứng xử như là đã biết ứng dụng thực tập thiền.
    Cho thấy, không hẳn đã là tu thiền, nhưng làm đúng với thiền thì sẽ hưởng được những tác dụng và lợi ích từ thiền định mang lại. Những vị đủ duyên tu thiền thì có cách thức phương pháp thực hành bài bản để tiến bộ lâu bền và sâu hơn. Mới hay, thiền không hẳn là một tôn giáo hay của riêng ai. Cũng không cần phải đặt tên và gọi là tu thiền. Thiền là một lẽ thật rất chung. Hễ ai làm đúng như thế thì sẽ được như thế. Còn gọi nó là gì thì tùy mỗi người đặt tên, điều đó không quan trọng. Bởi gọi là tên gì đi nữa thì thiền xưa nay vốn là bản thể sống, đang hiển hiện sẵn vậy nơi mỗi người.
    Qua những thực tế trên cho thấy, nếu mùa xuân của đất trời là nơi khởi nguồn cho cây cỏ đâm chồi nảy lộc, con người theo đó tinh thần cũng được tươi vui; thì tâm thiền là nơi khởi nguồn của mọi mới mẻ cho con người lan tỏa ra cuộc sống. Cho nên, tâm thiền chính là tân.  xuân miên viễn nơi mỗi người. Người sống được bằng tâm xuân miên viễn, mới thấy tâm thiền là nơi khởi đầu của tất cả sự tươi mới theo cả nghĩa đen trên vạn sự vạn vật, lẫn cả nghĩa bóng từ bản tâm mình. Nếu là một hành giả hành thiền, sẽ dễ dàng bắt gặp nó trong sức sống mà hàng ngày chúng ta vẫn đang sống, đang thực hiện. Mới hay ra, tâm lặng mà sáng biết sẵn nơi mỗi người, tâm thiền ấy là một cõi miền uyên nguyên, nơi bắt đầu cho sức sống mới của con người, như hương xuân làm mới cho đất trời tinh khôi vậy.
     Nếu mùa xuân của đất trời là nơi khởi đầu cho mọi sự mới mẻ, thì tâm thiền luôn là một mùa xuân như thế, luôn sẵn sàng cho mọi khởi đầu tốt đẹp nhất. Thiền sư Thường Chiếu, một thiền sư Việt Nam thời Lý đã nói:
"Đạo vốn không nhan sắc,
Ngày ngày lại mới tươi.
Ngoài ba ngàn thế giới,
Chỗ nào chẳng phải nhà."