Có một thứ năng lượng rất mạnh trong mỗi chúng ta, gọi là năng lượng của tập khí. Vasana là chữ Sanskrit để chỉ tập khí. Mỗi chúng ta đều có năng lượng tập khí xúi giục chúng ta nói hay làm những điều chúng ta không muốn nói hay làm. Những năng lượng tập khí ấy gây tổn hại cho ta và cho sự liên hệ giữa ta và những người khác. Ðứng về phương diện trí thức, ta biết rằng nói hay làm một điều gì có thể gây đau khổ, ấy thế mà ta vẫn nói hay làm điều ấy. Và một khi đã nói hay làm, là bạn đã gây tổn hại rồi. Thế rồi bạn hối tiếc. Bạn đấm ngực và bức tóc. Bạn nói: “Tôi sẽ không nói hay không làm điều ấy nữa đâu.” Thế nhưng, mặc dầu bạn nói điều này với tất cả sự thành thật, lần kế tiếp, khi gặp hoàn cảnh ấy, bạn lại nói và làm điều giống hệt như vậy. Ðó là sức mạnh của năng lượng tập khí, mà có thể cha mẹ hay tổ tiên đã truyền lại cho bạn.

Hơi thở có chánh niệm có thể giúp bạn nhận diện năng lượng tập khí khi nó trồi lên. Bạn không cần phải chiến đấu với nó. Bạn chỉ cần nhận diện nó và mỉm cười với nó. Thế đủ rồi. “Chào ông bạn, năng lượng tập khí của tôi. Tôi biết ông bạn có đó, nhưng ông bạn không làm gì được tôi đâu.”

Bạn mỉm cười với tập khí, và thế là bạn được tự do rồi. Thật là một sự bảo vệ tuyệt diệu. Vì vậy tôi nói rằng chánh niệm là năng lượng của thượng đế, là năng lượng của Bụt che chở cho chúng ta .

Muốn cho năng lượng chánh niệm có hiệu quả, điều quan trọng là bạn phải thực tập đi trong chánh niệm và thở trong chánh niệm mỗi ngày. Khi năng lượng tập khí bắt đầu nổi lên, bạn tiếp tục thở, nhận diện nó và nói: “Chào ông, ông bạn tập khí của tôi. Tôi biết ông có đó, nhưng tôi đã được tự do rồi . Ông không còn xúi dục tôi nói và làm những điều ấy được nữa đâu.”

Ðó là cách giúp bạn có một lối phản ứng khác; bạn chế tác ra được một năng lượng tập khí tốt để thay thế cho năng lượng tập khí xấu.

Sự liên hệ giữa ta và những người quanh ta là tối cần thiết cho hạnh phúc của ta. Ðôi khi ta cư xử không đẹp với người khác hay với chính ta cũng vì năng lượng tập khí này. Ta phải tự đối xử một cách kính trọng, dịu dàng, và với lòng từ bi. Ðiều này rất quan trọng. Nếu ta biết kính trọng thân tâm ta thì ta sẽ biết kính trọng người khác. Ðó là cách ta chế tác hòa bình, tự do và hạnh phúc trên thế giới. Ai trong chúng ta cũng có thể làm diều nàỵ. Chúng ta chỉ cần được huấn luyện chút đỉnh. Có được một người bạn biết cách thực tập thì thật là diễm phúc. Với hai người bạn cùng thực tập, ta có thể nâng đỡ nhau trong sự hành trì nuôi dưỡng năng lượng gọi là chánh niệm, chánh niệm trong khi đi, chánh niệm trong khi thở, chánh niệm trong khi ăn.

Mỗi một giây phút trong đời sống hằng ngày đều có thể dùng để nuôi dưỡng chánh niệm – năng lượng của Bụt, của Thánh thần. Bất cứ ở đâu mà có Thánh thần là có hiểu biết, tha thứ và từ bi. Năng lượng của chánh niệm cũng cùng một bản chất như thế. Nếu bạn biết cách chế tác năng lượng này, bạn sẽ thực sự có mặt, thực sự sống và sẽ có khả năng hiểu biết sâu. Vói hiểu biết, bạn sẽ có lòng từ bi, và điều này sẽ thay đổi tất cả.

Trích “Sống tự do bất cứ nơi nào ở đâu” – Thiền sư Thích Nhất Hạnh