Thiền sư Khương Tăng Hội
Hiện nay chúng ta đang ở thế kỷ XXI với nền văn minh rực rỡ, với nhiều thiết bị hiện đại, với mức sống rất cao, với vốn hiểu biết rất lớn và thế giới đã thu nhỏ lại như trong lòng bàn tay. Loài người trên trái đất này đã có hầu như tất cả những gì mình muốn, và thậm chí nhiều thứ vượt cả ngoài sự tưởng tượng của chính chúng ta mới cách đây mới vài chục năm mà thôi. Văn minh của kỷ nguyên này quả là quá tuyệt vời.
Những năm gần đây chúng ta bàn nhiều về sức mạnh của dân tộc Việt, chúng ta tìm cũng cách xuất khẩu những gì tinh túy nhất của nước Nam ra với thế giới. Tôi luôn đau đáu với suy nghĩ về việc xuất khẩu trí tuệ Việt. Trí tuệ ở đây là WISDOM chứ không phải là kiến thức, tức KNOWLEDGE, mà sự học mang lại. Tôi đau đáu như vậy bởi chúng ta đang có một vị thầy lớn là thiền sư Thích Nhất Hạnh đã mang Đạo Phật lan tỏa sang khắp Âu, Mỹ, rồi đi khắp thế giới. Ngày nay tăng thân đã có mặt khắp nơi trên địa cầu. Bây giờ học trò của thiền sư Thích Nhất Hạnh đã hiện diện trên rất nhiều quốc gia theo đúng nghĩa “tăng thân khắp chốn, quê hương nơi này”.

Thầy Nhất Hạnh là người thầy lớn của tôi từ cách đây 10 năm. Đúng 10 năm trước, do đủ phước duyên nên tôi đã được gặp Thầy, được nghe Thầy giảng, và từ đó tôi đã có đường đi của chính mình. Tôi bất ngờ hơn nữa rằng khi Thầy kết thúc thăm và chuyến hoằng pháp tại Việt Nam quay về Pháp, những học trò của Thầy tiếp tục hướng dẫn tôi tu học và hành thiền lại là các bạn người phương tây: Mỹ, Đức, Pháp, Úc,… Họ là người nước ngoài nhưng đi trước cả tôi. Thật là lạ và thú vị. Nhưng đó là sự thật. Tôi vui và hạnh phúc vô cùng.
Có một điều rất đặc biệt mà theo tôi được biết là thầy Nhất Hạnh là người đầu tiên tìm ra và chính thức công bố về một Người Thầy rất lớn khác người Việt chúng ta đã “xuất khẩu” Phật giáo sang nước ngoài từ cách đây gần 20 thế kỷ. Đó là thiền sư Khương Tăng Hội, một bậc thầy lớn có cha là người nước Khương Cư thuộc Ấn Độ ngày xưa và mẹ người Việt.
Thầy Khương Tăng Hội xuất gia lúc mới 10 tuổi và đã có công xây dựng và phát triển đạo Phật tại Việt Nam. Thành Luy Lâu và chùa Dâu nổi tiếng từ thế kỷ thứ III. Thầy Khương Tăng Hội đã mang đạo Phật sang Lạc Dương, Trung Quốc. Liệu có gì có thể tự hào hơn về dân tôc Việt Nam và bậc thầy lớn Khương Tăng Hội của dân tộc ta từ những ngày xa xưa.
Sự nghiệp thiền sư Tăng Hội rất lớn lao. Nhờ vào những trước tác của Thầy mà ta biết được hành tướng của sự thực tập thiền tại trung tâm Luy Lâu Việt Nam và tại trung tâm Kiến Nghiệp Trung Quốc ngày xưa. Tư tưởng thiền của thầy Tăng Hội là tư tưởng thiền Đại Thừa, đi tiên phong cho cả tư tưởng Hoa Nghiêm và Duy Thức. Tuy nhiên, thiền pháp của thiền sư Khương Tăng Hội rất thực tiễn, không hề để thiền giả bay bổng trong vòm trời lý thuyết. Căn bản của thiền pháp này vẫn là sự thực tập hơi thở ý thức và pháp quán chiếu về bốn lĩnh vực hiện hữu gọi là tứ niệm xứ và các pháp quán tưởng căn bản đã được nêu ra trong các thiền kinh nguyên thủy.
Nhân cách của thiền sư Tăng Hội là một nhân cách vĩ đại. Ta chỉ cần đọc bài kệ mà Tôn Xước, một người trí thức trong hoàng gia Đông Ngô đề lên tranh tượng của thầy sau đây thì đủ thấy được nhân cách ấy:
Lặng lẽ, một mình,
đó là khí chất
tâm không bận bịu
tình không vướng mắc
đêm đen soi đường
lay người thức giấc
vượt cao, đi xa
thoát ngoài cõi tục.
Tôi rất thích thú và vô cùng hạnh phúc khi có trên tay cuốn sách “Thiền sư Khương Tăng Hội”. Tôi đọc đi đọc lại nhiều lần và tìm thấy trong đó hình bóng cả dân tộc Việt, trong đó có chính mình trong cuốn sách. Tôi chỉ mong cuốn sách được xuất bản hàng triệu bản để mỗi người con Việt nhận ra vị tổ của mình, những vị tiền bối tài năng và có tuệ tri. Tôi nhớ rằng khi lcầm cuốn sách trên tay tôi đã đọc suốt đêm, rồi đọc lại, rồi cứ thế giật mình. Tôi như tỉnh thức. Tôi như vớ được báu vật bị thất lạc từ rất rất lâu. Tôi đã ôm tập sách trong tay, ôm giữ gần tim của mình, nhắm mắt lại và tưởng tượng ra thủa xưa từ những thế kỷ đầu sau công nguyên. Hạnh phúc là có thực. Hạnh phúc là được hiểu về tổ của mình, về những người thầy lớn của mình. Tôi (và cả bạn nữa) mang ơn thầy Thích Nhất Hạnh vô cùng.
Từ khi biết đến tác phẩm quý “Thiền sư Khương Tăng Hội” này tôi đã đi rất nhiều chùa để tìm xem ở những đâu có thờ Tổ Khương Tăng Hội. Tiếc thay, tìm mãi mà không thấy. Nơi nơi chỉ thấy thờ tổ Bồ Đề Đạt Ma, một vị tổ người Ấn Độ đã mang đạo Phật vào Trung Quốc rồi sau này mới lan sang đến Việt Nam. Tôi cứ trăn trở mãi, rằng tại sao ngay tại Việt Nam, người Việt lại không thờ Tổ nước mình mà Tổ Khương Tăng Hội còn mang đạo Phật sang Lạc Dương, Trung Quốc từ thời Ngô Tôn Quyền trước Tổ Bồ Đề Ma khá lâu cơ mà.
May thay, trong lần viếng thăm chùa Phật tích gần đây, tôi đã thấy có ngôi chùa đầu tiên thờ tổ Khương Tăng Hội. Về đến nơi, trực tiếp được chiêm bái và đảnh lễ Ngài tôi mừng muốn khóc. Hạnh phúc vô cùng.
Vui hơn nữa, gần đây các phật tử của xã Trung Kênh, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh đã quyết định thờ tổ Khương Tăng Hội. Hiện nay tượng của Ngài đang được tạc và như vậy tại ngôi chùa mang tên Kênh Vàng này, nơi cách chùa Dâu 30 km, sẽ có tượng tổ được thờ. Tôi đã về đến tận nơi và ngắm nơi Ngài sẽ được thờ tôn kính. Mới đây anh Trần Bá Đền lại gọi điện thông báo rằng tượng Tổ Khương Tăng Hội đã tạc xong chỉ chờ ngày rước Ngài về thờ và làm lễ. Như vậy, đây là ngôi chùa thứ 2 tại đất nước Việt Nam của chúng ta có thờ thiền sư Khương Tăng Hội. Tôi mong rằng một này không xa, tại chính chùa Dâu, tổ Khương Tăng Hội cũng sẽ lại được tôn thờ xứng đáng.
Thêm một suy nghĩ nữa rằng, nên chăng thành lập học viện Khương Tăng Hội tại Việt Nam. Tôi nghĩ và quả quyết rằng rất nên và cần thiết. Nhưng đó là môt việc lớn. Lớn và quan trọng. Quan trọng nên càng cần phải làm. Khó mấy cũng làm. Tôi tin chắc rằng nếu bây giờ không có thì mai sau sẽ có, năm nay không thành lập thì chục năm nữa nhất định phải thành lập. Thậm chí đời này không làm thì đời sau sẽ làm. Phật giáo và phật tử chúng ta không làm thì nhất định nhà nước sẽ làm. Tôi tin vững chắc vào điều này.
Tôi rất vui khi biết sách quý và giá trị “Thiền sư Khương Tăng Hội” vừa được tái bản và chỉnh sửa cách đây vài ngày, ngay trước thềm năm mới 2016. Hiện nay sách đã in xong tại Hà Nội và đang chuyển vào Sài Gòn cũng như đi các tỉnh thành khác trên cả nước. Tôi muốn gửi sự biết ơn vô cùng to lớn và không kể xiết đến những ai đã góp tâm để sách được tái bản . Chúng tôi muốn bạn đọc ngay cuốn sách quý này để biết và hiểu về một sự thật đã bị chôn vùi trong nhiều năm qua.
Xin hồi hướng công đức tái bản sách “Thiền sư Khương Tăng Hội”này đến thầy Thích Nhất Hạnh với nguyện mong thầy mau bình phục để tiếp tục hướng dẫn phật tử chúng con tu tập. Nguyện mong ngày càng có thêm nhiều người biết đúng đường để tu, biết thực hành và ứng dụng lời Phật dạy vào cuộc sống và công việc thường ngày. Hạnh phúc là có thật, nếu chúng ta tu thật.
Xin thành tâm chúc mừng năm mới 2016 và chúc quý vị khai thác được thật nhiều, học được thật nhiều từ cuốn sách quý ““Thiền sư Khương Tăng Hội”này. Chúc mừng quý vị nào may mắn sớm có cảo thơm trên tay.
Thiện Đức Nguyễn Mạnh Hùng
