Từ ngàn xưa, việc kiêng kỵ may rủi đầu xuân lâu đời của những người đi trước truyền tụng trong nhân gian đến nay rất nhiều, những điều kiêng kỵ đó luôn là một nỗi sợ vô hình, khiến nhiều người vô cùng mệt mỏi, khổ sở. Kiêng thì phiền toái, không kiêng thì sợ “dông”, xui xẻo, xúi quẩy cả năm. Nhận thức và hiểu đúng về những quan niệm đó theo tinh thần Phật giáo sẽ giúp cho chúng ta có một cái Tết bình an và hạnh phúc hơn.

    Trong đạo Phật, việc chọn tuổi xông nhà không đúng, không đem đến lợi ích, mà ngược lại còn khiến chúng ta bất an. Bởi xui xẻo hay may mắn không phải do người xông nhà đầu năm mà do chính từ gia chủ.

   Gia chủ phải xem các thành viên trong gia đình đã làm được những điều gì tốt đẹp, thiện lành,... chứ không thể đi mượn tuổi lấy may. Thực tế chứng minh, mặc dù mời người hợp tuổi đến xông nhà nhưng trong năm, gia chủ vẫn gặp hạn. Nếu việc chọn tuổi xông nhà thực sự đem lại may mắn thì cả đời gia chủ phải được may mắn, nhưng sự thật không phải như vậy.

    Do đó, chúng ta không nên đặt nặng việc chọn tuổi xông nhà. Thay vào đó, đầu xuân năm mới, ai đến nhà chúng ta cũng hoan hỷ đón tiếp. Tâm vui vẻ, tự tại như vậy thì mới được an lạc.

    Một số người cho rằng, ngày Tết, nên dâng cúng những loại hoa quả như mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài,... vì tên gọi của chúng đọc giống như “cầu vừa đủ xài”, ý chỉ sự đầy đủ, thịnh vượng, sung túc. Hoặc dâng cúng những hoa quả có màu đỏ để được may mắn. Kiêng dâng cúng những loại quả như sầu riêng vì nó gai góc và sầu khổ.

    Tuy nhiên, đó chỉ là yếu tố tâm lý mong cầu. Việc dâng cúng Phật, cúng gia tiên giúp chúng ta được phúc. Nhưng phúc lớn hay nhỏ phụ thuộc vào tâm của người cúng, người nhận cúng ra sao (người thiện, người tốt hay người xấu) chứ không phải do tên hay màu sắc của đồ vật dâng cúng

   Theo quan niệm dân gian của một số vùng, việc quét nhà phải được hoàn thành trước đêm giao thừa; mọi người tuyệt đối không được quét nhà vào những ngày đầu năm. Bởi nếu quét nhà thì sẽ xua đi hết tài lộc, cả năm nghèo túng. Nếu có rác thì vun vào một góc, đến ngày hóa vàng xong mới được đổ đi.

    Tuy nhiên, việc kiêng kỵ này vốn xuất phát từ các câu chuyện cổ tích dân gian lưu truyền, sợ rằng sẽ quét thần tài lộc ra khỏi nhà, tạo nên sự bất cập vì sẽ khiến nhà cửa không được sạch sẽ. Chẳng phải ngẫu nhiên mà tục ngữ có câu: “Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm”. Câu nói này cũng nằm trong nhân quả: gieo nhân nhà sạch, chúng ta nhận quả là được mát mẻ; gieo nhân bát sạch thì được ngon cơm. Đặc biệt là những ngày đầu xuân năm mới thì điều này lại càng quan trọng. Như vậy, kiêng quét nhà ngày Tết là điều thật sự không cần thiết.

    Rất nhiều người có quan niệm, vào đầu năm mới không nên đến nhà mới có tang để chúc Tết vì sợ mang điều xúi quẩy về nhà mình.

Tuy nhiên, điều kiêng kỵ ngày Tết này là không đúng với nhân quả. Khi đi chúc Tết với tâm tốt lành (tức mang tâm tốt lành đến cho người khác) thì chúng ta không thể bị xui xẻo, sinh ra quả báo xấu được. Nhà người khác có chuyện buồn, chúng ta đến để hỏi thăm, an ủi, động viên thì không những chuyện buồn của chúng ta sẽ được đẩy lui mà còn được phúc lành.

    Ví dụ, do trước kia chúng ta từng gieo nhân khiến đáng ra năm nay sẽ gặp phải chuyện buồn; nhưng do chúng ta gieo nhân đi chia sẻ, an ủi người khác thì quả báo đó của mình sẽ nhẹ đi phần nào.

    Nước và lửa thường được người Việt Nam quan niệm là tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc. Vì vậy, nếu cho đi thì sẽ xui xẻo, làm ăn thất bại, nhất là đối với những người làm kinh doanh.

    Quan niệm này không đúng với quy luật nhân quả. Bởi vì, bố thí càng nhiều thì phước báo càng nhiều, mà bố thí với tâm hoan hỷ thì phước báo lại tăng lên. Nếu như đầu năm, nhà ai đó ở trong xóm bị một sự cố nào đó, không có nước để dùng, chúng ta hãy nhanh chóng cho nước đi thì tiền sẽ vào nhà ta nhiều hơn. Đó là minh chứng cho việc cho đi thì sẽ được nhận lại. Hoặc ví dụ Tết đến, nhà hàng xóm có nhiều việc, cần thắp hương hoặc nhà còn đun bếp củi thì chúng ta hãy cho họ lửa.

    Trong việc thiện của họ có duyên của mình trong đó. Chúng ta giúp cho người khác được những việc thiện tốt đẹp thì nhân quả là mình cũng sẽ được việc thiện tốt đẹp. Nghĩa là khi chúng ta thiếu thốn thứ gì đó, cần điều gì đó để mình được tốt đẹp hơn thì chúng ta sẽ nhận được sự trợ giúp từ người khác. Cho nên, chúng ta hãy mong rằng, khi Tết đến, nhà mình sẽ có thật nhiều người đến xin. Cho đi là tốt đẹp, cho đi là được hạnh phúc.

   Tinh thần bố thí được hạnh phúc như vậy phù hợp với sự yêu thương, giúp đỡ, đùm bọc. Chính điều này sẽ khiến cho xã hội được tốt đẹp, gia đình được gắn kết, xóm làng được yêu thương nhau. Vì vậy, đầu năm mới nếu ai thiếu gì, mình có thì nên cho. Đó là nguyên lý của hạnh phúc, nhân quả của tài sản.

   Những điều kiêng kỵ nói trên không đem đến lợi ích, điều chúng ta cần kiêng là các việc xấu như sát sinh, trộm cắp, ngoại tình, lọc lừa dối gian, bê tha nghiện ngập, bất hiếu, bất kính, vong ơn bội nghĩa, kiêu mạn khinh khi,... Đồng thời, ta kiêng nghĩ xấu, kiêng nói lời xấu, mà nên nghĩ ý thiện, nói điều thiện,  làm việc thiện.

   Kiêng những điều trên không chỉ những ở ngày đầu năm mà nên thực hiện suốt cả đời. Ai làm được như vậy thì sẽ được rất nhiều điều tốt lành, may mắn. Hành động thiện chắc chắn đem lại điều tốt lành. Hành động xấu ác sẽ đem đến bất hạnh, xui xẻo và đau khổ. Như Đức Phật dạy, buổi sáng, nếu chúng ta thân làm việc thiện, miệng nói lời thiện, ý nghĩ điều thiện thì đó là một buổi sáng tốt đẹp. Buổi trưa, buổi chiều, buổi tối tốt đẹp thì đó là một ngày tốt đẹp. Ngày nay tốt đẹp, ngày mai tốt đẹp thì cả tuần tốt đẹp. Các tuần tốt đẹp thì cả tháng tốt đẹp. Các tháng tốt đẹp thì cả năm tốt đẹp. Cả năm tốt đẹp thì cả đời sẽ tốt đẹp.