Thực tế cuộc sống thường bị che khuất khỏi tầm mắt chúng ta. Như một đám mây đen che phủ trăng tròn trong đêm, hay những gợn sóng mặt hồ khiến chúng ta không thể nhìn thấy đáy nước, những phiền não trong lòng ngăn cản chúng ta nhận ra chân lý cuộc sống.

Chúng ta luôn tìm kiếm dục lạc tầm thường và kháng cự những gì mình không thích. Bởi vậy mà tâm chúng ta trở nên kích động, khiến chúng ta không thể nhận ra bản chất của cuộc sống. Chúng ta giải đãi không chịu tìm kiếm chân lý nhưng lại không ngừng hoài nghi. Tâm chúng ta hầu như lúc nào cũng bị phân tán, vọng động, ý nghĩ này nhảy sang ý nghĩ khác mà không dành đủ thời gian chú tâm vào một ý nghĩ duy nhất để đúc kết ra được những điều sâu xa.Bởi vậy, cũng không mấy bất ngờ khi chúng ta không nhận thấy được điều gì thực sự quan trọng trong cuộc sống và điều gì thì không.

Khi hiểu biết về chân lý cuộc sống, bạn sẽ sống chậm lại và nhận ra được đâu là điều thực sự quan trọng mà bạn cần chú tâm trong cuộc sống. Nhưng chân lý cuộc sống là gì? Nhiều tôn giáo giải đáp rằng chân lý cuộc sống là chấp nhận vị thánh của tôn giáo đó. Đạo Phật có cái nhìn rất khác biệt so với các tôn giáo khác. Lời giải đáp của Đạo Phật vô cùng sâu sắc, nếu tinh tấn thực hành Phật pháp, chúng ta có thể thay đổi cách nghĩ và hành xử của mình.

Chân lý cuộc sống theo lời dạy của Đức Phật

Trong kinh Trung Bộ, kinh Ratthapala, số 82, kể về một thời đức Phật ở tại thị trấn dân Kuru, Ngài thuyết pháp cho rất nhiều người Bà-la-môn. Trong số những người nghe pháp có một chàng trai đã lập gia đình và giàu có tên là Ratthapala. Chàng trai này sau khi nghe pháp giác ngộ xuất gia, về sau đắc quả A-la-hán. Sau đây là 4 chân lý cuộc sống theo lời dạy của Đức Phật trong kinh Ratthapala:

1. Thế giới không trường tồn, vạn vật đều biến hoại, suy tàn theo thời gian

Khi còn trẻ, chúng ta mạnh khỏe về cả thể xác lẫn tinh thần. Chúng ta có khả năng thực hiện bất cứ điều gì. Trong thế giới của chúng ta, có những chàng trai chạy nhanh hơn ngựa, sức khỏe hơn trâu và lanh lẹ hơn loài khỉ. Thế nhưng ai rồi sẽ tuổi cao sức yếu, thậm chí chẳng thể nâng được cánh tay của mình. Thế giới không trường tồn, ai cũng sẽ già đi theo thời gian. Đây là một thực tế của cuộc sống.

2. Thế giới không tồn tại sự che chở, bảo vệ

Chúng ta thường lầm tưởng rằng tiền tài, địa vị và gia đình sẽ che chở, bảo vệ chúng ta khỏi khổ đau. Mỗi lần đau đớn về thể xác hay tinh thần, bạn không thể gọi bất cứ người thân, bạn bè hay người họ hàng nào mà bảo rằng: “Tất cả mọi người ở đây hãy chia sẻ với tôi nỗi đau này, để tôi bớt đau hơn”, hay “Hãy sử dụng tiền bạc và quyền lực  theo bất cứ cách nào bạn muốn để xoa dịu nỗi đau cho tôi”. Bạn phải một mình cảm nhận và chịu đựng nỗi đau. Bởi vậy, thế giới này không tồn tại sự che chở, bảo vệ.

3. Thế giới không tồn tại sự sở hữu, con người đều phải chết và bỏ lại tất cả sau lưng

Trên thế giới này từng có biết bao vị hoàng đế, quốc vương, lãnh tụ và nhân vật quyền lực. Họ giàu có tới mức những đồng tiền vàng của họ có thể phủ kín mặt đất. Có những người quyền cao chức trọng dẫn đầu những đội quân hàng triệu binh lính. Có người lại nắm quyền kiểm soát cả một châu lục. Thế nhưng hiện giờ họ đang ở đâu? Họ không thể mang đi dù chỉ một đồng xu mà họ kiếm được. Họ không thể giữ lại một tấc đất thuộc quyền kiểm soát của họ? Mọi thứ xa hoa mà họ từng sở hữu chỉ như cảnh trong mộng, chẳng có gì là tồn tại thực hữu. Từ kẻ ăn xin nghèo đói nhất cho đến vị hoàng đế giàu có, quyền lực nhất thế gian đều chẳng mang theo mình bất cứ thứ gì khi họ chết đi.

4. Mong cầu thế gian chẳng bao giờ là đủ, chẳng thể thỏa mãn, và bạn là nô lệ của dục vọng

Hãy nhớ lại những dục lạc bạn từng trải nghiệm trong đời, chẳng hạn như những con người tuyệt vời mà bạn đã gặp, những địa điểm thú vị bạn từng ghé qua, những mỹ vị bạn từng nếm thử, số tiền bạn kiếm được, v.v… . Những dục lạc đó liệu đã đủ thỏa mãn khao khát của bạn chưa? Một bữa ăn ngon liệu có thỏa mãn được ham muốn ăn thêm một bữa khác vài giờ sau đó? Một cuộc vui liệu có xoa dịu được nhu cầu tận hưởng cuộc vui thêm một lần nữa? Liệu bạn có hài lòng với số tiền mình kiếm được và cho rằng như vậy là đủ?

Thế giới chẳng bao giờ là đủ, chẳng thể thỏa mãn, và chúng ta tựa như những nô lệ bị kiểm soát bởi dục vọng. Khi dục vọng thôi thúc chúng ta đi ngủ, chúng ta liền ngủ. Khi dục vọng thôi thúc chúng ta ăn, chúng ta liền ăn. Khi dục vọng thôi thúc chúng ta đến đâu, chúng ta liền đến đó. Nếu chống lại dục vọng, tâm chúng ta sẽ như lửa đốt, theo đó là thất vọng, khổ sở khôn nguôi.

Bài học cho người Phật tử

Tuổi trẻ của chúng ta rồi cũng sẽ sớm kết thúc. Chúng ta rất dễ lạm dụng sức lực tuổi trẻ quá đà. Hãy sử dụng năng lượng tuổi trẻ để làm điều có ích cho bản thân cũng như những người khác. Hãy giúp đỡ mọi người, tích cực lan tỏa hạnh phúc đi khắp thế gian. Những điều thiện bạn làm sẽ quay trở lại với bạn khi tuổi cao sức yếu.

Hiểu được chân lý cuộc sống này chính là quá trình đào luyện tâm, trưởng dưỡng tình yêu thương và lòng từ bi để bạn có thể mạnh mẽ đối diện với thực tế cuộc sống dù là khắc nghiệt nhất.